Voor wie doe jij het eigenlijk?

Eind vorig jaar lanceerde SIRE de campagne “voor wie doe jij het eigenlijk?”. Een campagne met als doel een maatschappelijk debat op gang te brengen over de vraag: waarom doe je de dingen die je doet? Een boeiend onderwerp.

In het voorjaar heb ik met 4 collega’s van Adlasz weer verschillende interne controles (IC) uitgevoerd voor diverse gemeenten. De opdrachten betroffen uiteenlopende processen, van jeugdzorg en de Wmo tot grondexploitatie.
Naast de verschillende onderwerpen hadden de opdrachten ook één overeenkomst: de IC’s moesten worden uitgevoerd binnen bijzonder strakke tijdslijnen.

Bij IC-opdrachten is deze hoge druk niet uitzonderlijk. Integendeel, het is eerder regel dan uitzondering. De opdrachtgevers was er ook bij deze opdrachten zeer veel aan gelegen dat wij de afgesproken deadlines haalden. De reden hiervan was duidelijk: de accountant was in aantocht.

Terwijl ik met de controles bezig was, schoot regelmatig de vraag van SIRE door mijn hoofd: voor wie doe jij het eigenlijk? Als de accountant zo’n invloedrijke rol speelt…. Doe je een interne controle voor de accountant?

Geen van onze opdrachtgevers zal deze vraag met ‘ja’ antwoorden. Natuurlijk niet! Zonder twijfel zullen zij antwoorden geven als: “De reden om de IC te doen is om onvolkomenheden in de procesbeheersing en de uitvoering op te sporen en te corrigeren.” En “je doet de IC voor de beheersing en verbetering van je eigen processen en uitvoering.” Als bijkomend voordeel zullen zij onderkennen dat je met de uitkomsten preventieve maatregelen kan treffen om onvolkomenheden in de toekomst te voorkomen.

Waarom dan toch steeds die druk voorafgaand aan de komst van de accountant? Zou dat ook anders kunnen? Het antwoord op deze vraag is volmondig ‘Ja!’.

Hoe dat kan, laat een andere Adlasz-klant zien. In deze gemeente heeft men de uitvoering van de IC sinds kort anders ingestoken. Geen druk en gehaast meer vlak voor de accountantscontrole, maar de IC wordt gelijkmatig verspreid over het hele jaar uitgevoerd.

Deze manier levert de gemeente niet alleen aanzienlijk minder stress op. Met deze manier van verspreid controleren creëert de gemeente voor zichzelf ook tijd en ruimte om de opgespoorde onrechtmatigheden te herstellen. En, misschien wel het belangrijkst, om de processen en uitvoering steeds verder te kunnen verbeteren. Daarmee steeds beter ondersteunend te maken aan de doelstellingen die de gemeente heeft.

Het kan niet anders dan dat de inwoners en partners van deze gemeente de andere insteek van controleren gaan ervaren. Namelijk in de vorm van betere dienstverlening en samenwerking. En is dat niet de enige echte reden waarom een gemeente de interne controle zou moeten doen?