Analyse naar aanleiding van het Beeld van de Uitvoering
Ultimo februari van jaar t+1 moeten de gemeenten via het Beeld van de Uitvoering (BvdU) de voorlopige bestedingen van bijstandsbudgetten (gebundeld via de BUIG) van jaar t bij het Ministerie van SZW inleveren. De definitieve bedragen worden via de SiSa-bijlage bij de jaarrekeningen bekend. Recentelijk heeft SZW de voorlopige bestedingen over 2024 gepubliceerd, in dit artikel wij hebben deze voor u geanalyseerd.
Algemeen beeld
Eerst een paar cijfers. Landelijk blijven de bestedingen – getuige onderstaand overzicht – keurig netjes binnen de vastgestelde budgetten.
De onderlinge verschillen zijn – getuige onderstaand overzicht - echter behoorlijk fors te noemen. We hebben zowel gekeken naar gemeenten met tekorten groter dan 7,5% (die komen mogelijk in aanmerking voor een Vangnetuitkering) als naar gemeenten met een overschot van meer van 7,5%. Hieruit komt het volgende beeld:
De veronderstelling zou kunnen zijn dat gemeenten die actiever zijn met het instrument loonkostensubsidie (LKS), per saldo een lagere besteding van de BUIG-middelen hebben. Zeker als we de huidige arbeidsmarkt in ogenschouw nemen, waar sprake is van een krapte op de arbeidsmarkt. Degenen met voldoende arbeidspotentieel stromen al snel weer uit de uitkering richting betaald werk. Het zogenoemde ‘laaghangend fruit’ zou daarmee relatief beperkt moeten zijn waardoor via de inzet van LKS uitstroom bevorderd zou kunnen worden. Vanuit de landelijke cijfers over de budgetten en bestedingen, is dat niet nader te duiden. Zowel bij de ‘tekort-gemeenten’ als bij de gemeenten met een overschot zien we een onderbesteding van het LKS-budget, waarbij het ook voorkomt dat het (niet uitgenutte) LKS-budget onder het landelijk gemiddelde ligt (uitgedrukt in een percentage van de BUIG). Zie verder onderstaand overzicht.
De gedachte achter het objectief verdeelmodel is dat overschotten het gevolg zijn van goed beleid en dat deze daarom ten gunste van de gemeente blijven. Op zich een logische gedachte omdat anders goed beleid afgestraft zou worden. Tegelijkertijd roepen de cijfers de vraag op of dat causaal verband er ook feitelijk is. Het is natuurlijk te kort door de bocht dat op basis van deze cijfers te concluderen. Wel zou een analyse van de 10 best presterende gemeenten ten opzichte van de 10 ‘slechts’ presterende gemeenten behulpzaam zijn dit inzicht te verkrijgen. De best practices zouden dat gedeeld kunnen worden.
Vangnet
Zoals uit bovenstaande overzichten blijkt, zijn er 30 gemeenten met een groter tekort dan 7,5%. Hiervan komen 29 gemeenten in aanmerking voor een Vangnetuitkering. De omvang per gemeente varieert van € 600 tot € 1,3 mln., met een totaalbedrag van maximaal € 4,6 mln. Van de 30 gemeenten zijn er 14 die het budget voor LKS niet hebben uitgenut. Bij zeven gemeenten zijn de bestedingen lager dan het landelijk gemiddelde. Zeker voor die gemeenten lijkt er winst te behalen te zijn als meer ingezet wordt op toepassing van het instrument loonkostensubsidie.
Genoemde analyse in dit artikel hebben wij ontleend aan de door Adlasz ontwikkelde ‘BUIG-tool’. Wilt u geheel vrijblijvend én kosteloos een analyse ontvangen geheel toegespitst op uw gemeente? Neem dan contact op met Jeroen Mulders van Adlasz (Jeroen.Mulders@Adlasz.nl). U kunt ook bij Jeroen terecht voor meer informatie over de BUIG, inzet van LKS en de Vangnetuitkering.
Adlasz is een adviesorganisatie die zich richt op het lokaal bestuur en het sociaal domein waarbij wij de verbinding zoeken tussen beleid, uitvoering en financiën. Wij geloven in heldere, gestructureerde en innovatieve oplossingen voor onze klanten. We maken complexe zaken begrijpelijk en zetten in op samenwerken; zowel intern als met onze klanten en partners.
