"Oog voor de menselijke maat"

Tijdens het komende RiskCongres Lokaal Bestuur in het Provinciehuis Utrecht zal voor iedere bezoekers het handboek voor de slimme gemeente klaar liggen. Het handboek, dat onder de naam “Adlasz voor de slimme gemeente” zal verschijnen omvat een gedegen verzameling van artikelen en praktijkcases over hoe het Lokaal Bestuur beter in control komt en blijft. Reden te meer om u in te schrijven voor het RiskCongres Lokaal Bestuur op 17 januari aanstaande dan kunt u gratis dit handboek ter waarde van € 49.50 meenemen na afloop van het Congres. Klik hier voor meer informatie. 

De Sociale Werkvoorziening is, zover mij bekend, ooit opgericht met het nobele doel oorlogsgehandicapten van aangepast werk te voorzien. Die doelstelling is van lieverlee veranderd naar het aan mensen met een arbeidshandicap aanbieden van een zo regulier mogelijke, aan de arbeidshandicap aangepaste werkplek. Daarna is de doelstelling nog wat veranderd, waarbij de nadruk meer komt te liggen op het begeleiden van mensen vanuit de sociale werkvoorziening naar ‘regulier’ werk, wat dat dan ook mag zijn. De mensen die die stap niet (helemaal) kunnen maken, kunnen door middel van detachering of begeleid werken toch bij een reguliere werkgever aan de slag. Tot zover de doelstelling.

De vorige keer heb ik een blog geschreven over een ontwikkeling die ik heel voorzichtig zie opkomen. Ik heb een paar vragen gekregen of ik dan voorbeelden kan noemen van die opkomst. Er zijn er gelukkig meerdere, maar voor mij springt er eentje bovenuit.

Laten we eens een voorbeeld pakken dat niet zo heel ver van ons af ligt. Ik denk dan aan de aanleg en onderhoud van wegen. In heel veel gemeenten wordt dat werk nog traditioneel uitbesteed. Dat betekent dat de gemeente een bestek opstelt met eisen, te gebruiken materialen, hoeveelheden etc. Vervolgens mogen aannemers daarop inschrijven en wordt gekeken naar de aannemer die het bestek het goedkoopst kan realiseren. Wat is het resultaat? Een wirwar aan aanbestedingen, contractvormen, contracten en ander gedoe. Ontzettend leuk voor inkopers en inkooporganisaties. Aanbieders worden erg slim in het zoeken naar lacunes in de bestekken zodat er meerwerk gerekend kan worden en zodoende toch een redelijke marge op een werk gerealiseerd kan worden. Gemeenten worden steeds slimmer in het maken van bestekken en het dichten van lacunes, wat de aanbieders weer aanspoort lacunes te zoeken… Ik denk dat het beeld van de hond die achter zijn eigen staart aan rent wel duidelijk is?

Dat is nog eens een goede vraag. Waarom betalen die gemeenten niet gewoon? Zij zijn toch verantwoordelijk?

Nu krijgen we bij Adlasz deze vraag wel vaker, maar in dit geval ging het over de arbeidsmarkt. Een organisatie wil een project starten om instroom in de bijstand te voorkomen (preventie). Tja. Goede vraag? Nou, dan moeten we eerst even kijken hoe we het in Nederland hebben geregeld.

Nederland blij, de werkloosheid daalt! Volgens het CBS zit 5,3% van de beroepsbevolking zonder werk, ongeveer 480.000 mensen op een beroepsbevolking van 9 miljoen. Toch? Of toch niet?

Het is maar wat je gelooft. Vraag het een kabinet in verkiezingstijd en het zijn er 480.000, misschien wel minder als je de “frictiewerkloosheid” niet meetelt. Frictiewerkloosheid is de periode zonder werk tussen 2 banen in. Vraag het de gemeente en die zal iets heel anders zeggen. Of vraag het aan het gevangeniswezen. Of aan de dagbestedingsorganisaties. Dan ziet het plaatje er heel anders uit: 

De Participatiewet kent een behoorlijke uitdaging. Mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt gaan zoveel mogelijk deel uitmaken van de reguliere arbeidsmarkt, tegen een eerlijke beloning. Omdat een eerlijke beloning een nogal abstract begrip is, is het gelijk gesteld aan het Wettelijk Minimumloon. Voor die sectoren waarvoor een cao geldt, wordt de eerlijke beloning gebaseerd op de cao. Tot zover niets geks, toch?

Boekhoudschandalen, de vuurwerkramp in Enschede, de cafébrand in Volendam, ze hebben één ding gemeen. Het oerwoud aan regels en controles in ons land werd nog verder uitgebreid. Dat oerwoud strekt zich uit over alle aspecten van de samenleving. Mensen met een uitkering moeten aan zoveel regels voldoen, dat ze heel voorzichtig zijn geworden om bijvoorbeeld vrijwilligerswerk te gaan doen. Accountants krijgen vanuit de toezichthouders zoveel eisen en regels opgelegd dat ze meer tijd kwijt zijn aan het vervolmaken van het dossier dan aan het uitvoeren van controlewerkzaamheden. De regering geeft de gemeenten meer ruimte om eigen beleid te maken en uit te voeren in het sociaal domein, maar de eerste aanvullende regelingen (beschut werk) die de vrijheid weer beperken zijn alweer ingevoerd.